La preceptiva historiográfica renacentista y la retórica de los discursos: antología de textos

Autores/as

  • Victoria Pineda Universidad de Extremadura

Palabras clave:

Ars historica, Historiografía, Discursos, Arengas, Giovanni Pontano, Historia moderna temprana, Jorge de Trebisonda, Sperone Speroni, Francesco Robortello, Juan Páez de Castro, Sebastián Fox Morcillo, Dionigi Atanagi, Francesco Patrizi, Antonio Lulio, François Baudouin, Orazio Toscanella, Giovanni Antonio Viperano, Ugo Foglietta, Jerónimo Zurita, Antonio Agustín, Alessandro Sardi, Juan Costa, Henri Lancelot Voisin de La Popelinière, Sebastián Cabrera de Córdoba, Famiano Strada, Gerardus Joannes Vossius, Agostino Mascardi, Tommaso Campanella, Fray Jerónimo de San José, Jacob Masen, Pierre Le Moyne, Jean Le Clerc, Benito Jerónimo Feijóo

Resumen

El debate sobre el uso de los discursos de los historiadores en sus narraciones involucró a numerosos eruditos e historiógrafos durante la temprana Era Moderna en toda Europa. Algunos de ellos vieron la inclusión de los discursos como un signo de la grandeza de la historia en la medida en que los discursos vinculaban la escritura histórica con la oratoria y la retórica. Por otro lado, hubo otros que desconfiaron de los discursos porque revelaron cuán separados estaban la historia y la verdad. En esta antología incluyo capítulos o pasajes de casi treinta artes históricas relacionadas con el tema. Se agregan breves comentarios sobre los textos. Los textos van desde el Cinquecento tardío hasta las primeras olas de la Ilustración.

Descargas

Los datos de descarga aún no están disponibles.

Referencias

Jorge de Trebisonda, Rhetoricorum libri V, Lyon, apud Seb. Gryphium, 1547.

Giovanni Pontano, Actius, ed. Carmelo Previtera, I Dialoghi, vol. I, Florencia, Sansoni, [1943].

Sperone Speroni, Dialogo della istoria [1542], en Opere di M. Sperone Speroni, tomo II, Venecia, Domenico Occhi, 1740, pp. 210-328 [edición facsimilar publicada en Roma, Vecchiarelli Editore, 1989].

Francesco Robortello, De historica facultate disputatio, Florencia, apud Laurentium Torrentinum, 1548 [edición facsimilar en Eckhard Kessler, Theoretiker humanistischer Geschischtsschreibung, Munich, Wilhelm Fink Verlag, 1971].

Juan Páez de Castro, Memorial de las cosas necesarias para escribir historia, ed. Eustasio Esteban, Ciudad de Dios 28 (1892) 601-610 y 29 (1892) 27-37.

Sebastián Fox Morcillo, De historiae institutione dialogus, Amberes, apud Christophorum Plantinum, 1557.

Dionigi Atanagi, Ragionamento della istoria [1559-1560], en La seconda parte dell’istorie del suo tempo di Mons. Paolo Giovio [...] con [...] annotationi di Girolamo Ruscelli, Venecia, appresso Giovan Maria Bonelli, 1600 [edición facsimilar en Eckhard Kessler, Theoretiker humanistischer Geschischtsschreibung, Munich, Wilhelm Fink Verlag, 1971].

Francesco Patrizi, Della historia diece dialoghi, Venecia, appresso Andrea Arrivabene, 1560 [edición facsimilar en Eckhard Kessler, Theoretiker humanistischer Geschischtsschreibung, Munich, Wilhelm Fink Verlag, 1971].

Antonio Lulio, De oratione libri VII, quibus non modo Hermogenes ipse totum verumetiam quicquid fere a reliquis Graecis ac Latinis de Arte dicendi traditum est, suis locis aptissime explicatur, Basilea, Joan Oporinum, [1558].

François Baudouin, De institutione historiae universae, et eius cum iurisprudentia coniunctione, París, apud Andream Wechelum, 1561.

Orazio Toscanella, Trattato della strada che si ha da tenere in scrivere istoria, en Quadrivio, Venecia, appresso Giovanni Bariletto, 1567.

Giovanni Antonio Viperano, De scribenda historia liber, Amberes, ex officina Christophoro Plantini, 1569 [edición facsimilar en Eckhard Kessler, Theoretiker humanistischer Geschischtsschreibung, Munich, Wilhelm Fink Verlag, 1971].

Uberto Foglietta, De ratione scribendae historiae, en Opuscula, Roma, apud Vincentium Accoltum et Valentem Panitium, 1573 [edición facsimilar en Eckhard Kessler, Theoretiker humanistischer Geschischtsschreibung, Munich, Wilhelm Fink Verlag, 1971].

Cartas de Jerónimo Zurita y Antonio Agustín, diciembre de 1578-enero de 1579, en Juan Francisco Andrés de Uztarroz y Diego José Dormer, Progresos de la historia en Aragón y vida de sus cronistas desde que se instituyó este cargo hasta su extinción. Primera parte, que comprende la biografía de Gerónimo Zurita, Zaragoza, Herederos de Diego Dormer, 1680

Alessandro Sardi, Antimacho, dei precetti historici, en Discorsi, Venecia, appresso i Gioliti, 1586 [edición facsimilar en Eckhard Kessler, Theoretiker humanistischer Geschischtsschreibung, Munich, Wilhelm Fink Verlag, 1971].

Juan Costa, De conscribenda rerum historia libri duo, quibus continentur totius historiae institutionis brevissima, et absoluta praecepta, Zaragoza, ex officina Laurentii Robles, 1591.

Henri Lancelot Voisin de La Popelinière, L’Histoire des histoires, L’idée de l’histoire accomplie, Le Dessin de l’histoire nouvelle des françois [París, chez Marc Orry, 1599], texto revisado por Philippe Desan, vol. II, [París], Fayard, 1989.

Luis Cabrera de Córdoba, De historia, para entenderla y escribirla, Madrid, Luis Sánchez, 1611.

Famiano Strada, Moretus, sive de ratione scribendae historiae dialogi pars posterior, quae ad verba pertinet, en Prolusiones Academicae [Colonia, Joannes Kinchius, 1617], Oxford, J. Fletcher, 1745, pp. 162-187.

Gerardo Juan Vossio, Ars historica, sive de historiae et historices natura, historiaeque scribendae praeceptis commentatio, 2ª ed., Lyon, ex officina Joannis Maire, 1653.

Agostino Mascardi, Dell’arte historica trattati cinque, Roma, G. Facciotti, 1636.

Tommaso Campanella, Historiographia, en Philosophia rationalis [1638], ed. Luigi Firpo, Tutte le opere di Tommaso Campanella, Milán, Arnaldo Mondadori, 1954, pp. 1221-1255.

Fray Jerónimo de San José, Genio de la historia, Zaragoza, Diego Dormer, 1651.

Jacob Masen, Palaestra styli romani quae artem et praesidia latine ornateque quovis styli genere scribendi complectitur cum brevi Graecarum et Romanarum antiquitatum compendio, et praeceptis ad dialogos, epistolas, et historias scribendas legendasque necessariis, Colonia, apud Ioannem Busaeum, 1659.

Pierre Le Moyne, Arte de historia, escrito en lengua francesa por el Padre Pedro Moyne, de la Compañía de Jesús, y traducido en la castellana por el Padre Francisco García, de la Compañía de Jesús, Madrid, Imprenta Imperial, 1676.

Jean Le Clerc, [Ars critica, 1697], “Criticism upon Quintus Curtius”, introducción a Arrian’s History of Alexander’s Expedition, trad. J. Rooke, vol. I, Londres, 1814.

Benito Jerónimo Feijóo, “Reflexiones sobre la historia”, en Teatro crítico universal, tomo IV [1730], Madrid, Real Compañía de Impresores y Libreros, 1775, pp. 163-246

Descargas

Publicado

2007-10-01

Número

Sección

Instrumenta studiorum

Cómo citar

La preceptiva historiográfica renacentista y la retórica de los discursos: antología de textos. (2007). Talia Dixit. Revista Interdisciplinar De Retórica E Historiografía, 2, 95-219. https://revista-taliadixit.unex.es/index.php/TD/article/view/194